Geen hypotheek op de ruimte

donderdag 18 februari 2021

De ruimtelijke opgaven in het Waddengebied zijn groot en complex. Dat geldt voor veel plekken in Nederland, of het nu om het landelijke gebied, de stadsrandzone of de binnenstedelijke omgeving gaat. Verschillende veranderingen – transities – doen tegelijkertijd een aanspraak op de ruimte. In oppervlakte maar ook in kwaliteit van het landschap. Het is duidelijk dat de regie op de ruimte weer terug komt op de politieke agenda. Recente publicaties weten goed neer te zetten wat dat kan betekenen. De links naar deze publicaties staan onder Lees meer aan het eind van dit blog.

pleidooi

Programma naar een Rijke Waddenzee (PRW) ziet al wat langer dat ontwikkelingen elkaar in de weg gaan zitten. Of zoals landschapsarchitect Jorryt Braaksma het verwoordt; de ene ontwikkeling neemt een hypotheek op de ontwikkelingskansen van een andere. In de blog Nieuwe antwoorden benoemt Titian Oterdoom daarvan een paar voorbeelden. Bij de oproep tot regie ontbreken naar onze mening nog een aantal belangrijke aspecten: heldere integrale agenda’s, bundeling van budgetten en synchronisatie van realisatietermijnen. Daarop richten wij het Pleidooi voor een integrale transitie van het landelijk gebied (pfd) en word-versie.

samen uit samen thuis

Stel u wilt samen met een vriend een reis gaan maken. Dan is het slim om elkaars budgetten bij elkaar te leggen in één pot. En het is ook wel prettig als je tegelijkertijd op de plek van bestemming komt. Misschien moet u dan een dag later vertrekken dan oorspronkelijk bedacht, en uw vriend twee dagen eerder. En het is ook wel handig om samen een concreet idee van de bestemming en de reis er naar toe te hebben. En tja, als we met die bril naar bijvoorbeeld het Waddengebied kijken, dan zien we toch veel partijen en opgaven die alleen op reis zijn. Vaak door een specifieke subsidie, wet of opdracht gestuurd. Ja, tuurlijk, meeliften mag. Maar de trein rijdt wel door want de bestemming moet binnen de dienstregeling worden gehaald. En dat is jammer, want zo blijven we concurreren om de schaarse ruimte en lukt het onvoldoende om vanuit een gezamenlijk perspectief te combineren.

durf te verbinden

We begonnen, geïnspireerd door de hiervoor geschetste ontwikkelingen, aan een breed gedragen oproep, een manifest. Dat bracht ons direct en indirect in contact met diverse uitingen die de vinger al op de zere plek leggen en oproepen tot integrale ruimtelijke planvorming en regie. In plaats van daar nog een eigen oproep aan toe te voegen, zien we liever dat de initiatieven die zijn ontplooid nog meer kracht krijgen. Daarom vragen we met het PLEIDOOI aandacht voor drie onderdelen die in onze beleving van toegevoegde waarde zijn: handelen vanuit een duidelijke agenda of routekaart, bundeling van budgetten en synchroniseren van tijdspaden voor realisatie. Ook als dat knelt met de nu vigerende uitgangspunten van uw opgave.

gebruik het pleidooi

Dus, durf budgetten te bundelen met andere ontwikkelingen en opgaven, heb het lef om uw doelen sneller, maar soms ook trager (!) te bereiken omdat dat in een gebied, vanuit de samenhang der dingen in de regionale ruimte, veel logischer en begrijpelijker is. En doe dat op basis van een goed reisplan, een gebiedsagenda zo u wilt, waarin synergie ontstaat tussen de diverse opgaven en de ruimtelijke kwaliteiten . Niet dichtgetimmerd, maar wel over langere tijd min of meer dezelfde koers houdend.

Wij nodigen u uit in uw netwerken, mogelijk geïnspireerd door dit blog en het pleidooi, ook aandacht te vragen voor die bundeling van budgetten, het synchroniseren van tijdpaden en ontwikkelen van gebiedsgerichte routekaarten. U mag daarvoor de pleidooi-tekst in zijn geheel gebruiken, of de essentie in uw eigen context verder brengen. Voor verdere begrip van de behoefte aan regie op de ruimtelijke ontwikkeling verwijzen we u graag naar de onderstaande artikelen en adviezen.

meer lezen?

Zoveel spelers in het landschap, daarvoor is een commissaris nodig” Jan Willem Erisman en Cees Veerman, Trouw, 3 februari 2021
en het artikel op boerenbusiness.nl 

Co Verdaas en Friso de Zeeuw over ruimtelijke opgaven: “Krachtenbundeling, dat is de truc” Joost Zonneveld, gebiedsontwikkeling.nu 2 juli 2020
en het rapport zelf.

We staan voor een grote transitie in de landbouw” Alex Datema, melkveehouder in Groningen en voorzitter BoerenNatuur in agraaf.nl 21 april 2020
en lees ook dit artikel over natuurinclusieve landbouw

Opinie: Ons landschap mag niet de dupe zijn van windmolens” An van Veen, Staatsbosbeheer in De Volkskrant, 31 januari 2021

En eerdere blogs van Programma naar een Rijke Waddenzee:

Dit blog is geschreven door Titian Oterdoom, Piet Dijkstra en Michiel Firet

 

2 Reacties op “Geen hypotheek op de ruimte

  1. Ik heb zelf de afgelopen jaren geleerd (niet in het minst door het leren met en van de werkgemeenchappen kombergingen Waddenzee) dat het begrip “Integraal” altijd met wantrouwen benaderd dient te worden.
    Wil je echte samenhang, co-creatie en mutual gains, dan zal die term in mijn beleving consequent a. bevraagd moeten worden op haar betekenis in de gegeven context en b. daarna consequent worden vervangen door een inhoudelijke duiding bijvoorbeeld “gebiedsgericht” of “waardengericht”. En je zult op zoek moeten naar mensen die vooruit willen, waarde willen toevoegen/verrijken en daarmee willen spelen, inclusief het leren omgaan met onzekerheden.

  2. Dank je wel Klaas voor jouw reactie. Essentie zit dus in samen betekenis geven, samen een doel hebben en op weg durven gaan. Ook met onzekerheden, maar wel met de bereidheid langjarig elkaar de hand durven vast te houden.
    Martin Baptist reageerde via LinkedIn: “Een mooie oproep in dit Pleidooi maar wat mij betreft teveel gericht op de eerste fasen van het proces. In mijn ervaring willen partijen graag samenwerken, maar loopt het stroef (of stuk) in de laatste fase van het proces wanneer er juristen aan te pas komen. Dan gaat het erom wie de financiële risico’s draagt. Of om de rechten op -intellectueel- eigendom. En zelfs om welke kaft er om een rapport moet komen (wie krijgt de eer?). Een intentieovereenkomst is niet het probleem, maar wel de kleine lettertjes van de samenwerkingsovereenkomst. Herken jij dat niet dan?”
    Misschien ben ik te optimistisch, maar als er echt sprake is van een gezamenlijk doel, dan moet die juridische afhechting ook lukken. Misschien toch weer eens kijken hoe die landinrichtingscommissies het deden? Zou een burgerberaad een moderne vorm van een gebiedsontwikkelingscommissie kunnen zijn?

Reacties gesloten.