Natuur- en visserijbeheer en handhaving op deze wetgeving behoort tot de standaardtaken van de vier schepen van de Waddenunit van het Ministerie van EZ (directie Natuur en Biodiversiteit). Regelmatig komt de bemanning tijdens hun werkzaamheden op de Waddenzee leuke, bijzondere en spannende dingen tegen. Hieronder een verhaal van de bemanning van de Krukel.
Op 23 november varen we met de “Krukel” langs het “Bultje”, een zandplaat in het zeegat tussen Ameland en Schiermonnikoog. Vandaag staan er diverse zeehondentellingen op de planning, geulen in kaart brengen, mosselzaad lokaliseren en diverse controles op het gebied van de visserij- en natuurbeschermingswet.
Zeehondentelling
Tijdens de eerste zeehondentelling van het “Bultje”, waar we 175 gewone en 3 grijze zeehonden tellen, valt ons iets “vreemds” op. Tussen twee grote grijze zeehonden ligt een klein dier, een jong van vorig jaar, met “iets” rondom de nek. Bij nadere inspectie blijkt het om een stuk netwerk te gaan. We besluiten ten anker te gaan, onze kleine boot te lanceren en een reddingspoging te ondernemen.
Verstrikking
Dit is inmiddels het vijfde dier dit jaar dat we in ons werkgebied aantreffen met een net rond de nek. Veel van deze dieren raken verstrikt op jonge leeftijd. Wanneer het om acute ernstige verstrikking gaat, bestaat er een kans dat de dieren stikken of dermate gehinderd worden dat ze niet goed meer kunnen zwemmen en daardoor niet goed meer kunnen foerageren en van de honger sterven. Minder ernstige verstrikkingen kunnen uiteindelijk ernstig worden omdat de dieren groeien en de verstrikking in de huid ingroeit. Ook kunnen dieren met het netwerk blijven haken aan bijvoorbeeld een wrak of ander object waardoor ze kunnen verdrinken.
Redding
Inmiddels ligt de boot te water, we overleggen kort wat de beste aanpak is. Het dier ligt boven op een hoge zandplaat en vlak voor de zandplaat zit een diepe geul. We besluiten om met twee personen in de boot te gaan, een bestuurder en iemand die met een haakstok voorin zit, en vol gas naar de zeehonden te varen, wat veel behendigheid vraagt van de bestuurder van de boot aangezien de zeehonden gaan bewegen. Daarna zal de voorste persoon uit de boot springen op het moment dat we de bodem raken en proberen de zeehond te vangen. Voor beide taken is ervaring met dieren en terreinkennis nodig.
We vertrekken vanaf het schip en varen langzaam richting de rustende zeehonden. De dieren zijn alert en we benaderen ze behoedzaam. Op het moment dat de dieren beginnen te bewegen richting het water geeft de bestuurder gas en met hoge snelheid stuiven we naar de zandplaat. Het dier met het net rond de nek maakt aanstalten om richting het water te gaan, maar op dat moment zijn we er ook al.
Geduchte jager
Het dier zit erg verstrikt en het net blijkt een wond veroorzaakt te hebben van bijna 5 cm breed en 5 tot 10 centimeter diep. Onder een huidplooi zien we een deel van de schedel. Met de vangstok houden we het dier de bek dicht zodat we niet gebeten kunnen worden. De grijze zeehond is een geduchte jager met ontzettende scherpe tanden en een enorme kracht wanneer het volwassen is en het is in de Nederlandse natuur het grootste roofdier.
We besluiten het dier mee te nemen aan boord en het ter controle naar de zeehondencrèche te Pieterburen te brengen. Hiervoor hebben we een zogenaamd hoepelnetje waar we de grijze zeehond in doen zodat we hem kunnen transporteren. We takelen het dier aan boord en daar spoelen we een aardige hoeveelheid zand uit de wond en koelen we het dier ook gelijk af met zeewater.
Verzorging
’s Middags wordt het dier op Lauwersoog vanaf de Krukel overgedragen aan de vrijwilligers van de crèche. De eerste indruk over de zeehond is dat deze het gaat redden en zeer binnenkort weer op het wad zal rondzwemmen. Zonder deze actie en de verzorging zou het dier waarschijnlijk aan dit net gestorven zijn.
[Bemanning Krukel: Bert Meerstra, Arjen Dijkstra en Chris Feenstra]
FOTO’S: Arjen Dijkstra en Chris Feenstra
