De Heining, dat is de naam van het nieuwe gemaal in de zeedijk bij Marrum. Op donderdagavond 15 november onthulden bewoners uit de streek op bijzondere wijze deze naam tijdens de officiële opening. In een sprookjesachtige setting liepen mensen richting het zeegemaal. Daar eenmaal aangekomen kwam het nieuwe gemaal ‘tot leven’. En zo werd de nieuwe blikvanger gedoopt. Daarmee is het gemaal én het project officieel opgeleverd.
De nieuwe naam van het gemaal, De Heining, is niet zomaar bedacht. Tot in de jaren ’70 van de vorige eeuw lag tussen de Westerhúslânne en de Noarderleechsteroprit een buurtschap. Dit buurtschap heette De Heining en was in omvang vergelijkbaar met het buurtschap Vijfhuizen. De Heining is nu weer terug. In de vorm van het gemaal, ín de dijk. In een sfeervolle ambiance bracht het kunstenaarscollectief Waterlanders het gemaal en haar omgeving tot leven.
Sense of Place
Tijdens de oplevering liepen de aanwezigen in het donker langs mini-voorstellingen die letterlijk in het licht stonden. Een dansende ballerina bij een kraan, een brassband op een kar en een koor. Een paar ingrediënten die de oplevering van project Vijfhuizen tot een spektakel maakten. Het collectief werkte samen met Joop Mulder van Sense of Place, ook in het kader van Culturele Hoofdstad Leeuwarden-Fryslân 2018. Dit deden ze met ruim 100 mensen uit de omgeving. Van Toanielferiening Marrum, Popkoor Mingeling, Drumband de Eendracht, Brassband de Eendracht, Vrijwillige Brandweer Hallum-Blikkelân tot de bovenbouw van CBS It Fundamint Hallum.
Uitvoering Project Vijfhuizen
It Fryske Gea, Provincie Fryslân, gemeente Ferwerderadiel en Wetterskip Fryslân werkten vanaf voorjaar 2017 aan de uitvoering van project Vijfhuizen “Fan swiet nei sâlt”. Het nieuwe gemaal in de zeedijk bij Marrum zorgt voor betere waterafvoer bij zware regenbuien. De verwachting is dat zware regenbuien vaker voorkomen, het gevolg van klimaatverandering. Het gemaal is ook een verbinding tussen zoet en zout water. Dit is goed voor trekvissen, kwelderplanten en wadvogels in het unieke buitendijkse kwelderlandschap. Samen met een nieuwe vaarroute en fietspad is er zo een schitterend (natuur)gebied ontstaan.Kort samengevat:
1. Een beweeglijke brakke zone waar het zeewater het uitgeslagen boezemwater buitendijks tegenkomt.
2. Extra boezemwaterberging binnendijks (12 hectare) en 4,2 kilometer natuurvriendelijke oevers.
3. Een nieuwe vispassage tussen de boezem en de Waddenzee.
4. Een nieuw zeegemaal met een capaciteit van 250 kubieke meter per minuut voor overtollig boezem- en polderwater.
5. Extra waterberging in de polder (1,5 hectare).
6. Een betere bestrijding van de verzilting van ondiep grondwater.
7. Uitbreiding van recreatieve voorzieningen, waaronder een vaarroute en een nieuw fietspad.
Aanjaagfunctie Rijke Waddenzee
Het project kende een jarenlange aanloop. Rond 2014 was het buitengewoon spannend of er een ja of nee zou volgen. Het Programma naar een Rijke Waddenzee heeft toen extra procesgeld ingebracht om zo aan te sturen op een beslissing waarin ook natuurwinst zou worden gerealiseerd. Toen de ‘ja’ eenmaal een feit was heeft PRW bijgedragen aan de ontwikkeling van de vispasseerbaarheid van het gemaal en het gebiedsproces.
Vispassage
Daarnaast hebben we vis-experts ingeschakeld. Wilco de Bruijne en Herman Wanningen hebben de toevoergeul vanuit zee naar het gemaal op zo’n manier ontwikkeld dat die 24 uur per dag voor vis passeerbaar is (en niet alleen bij vloed). Daarnaast heeft PRW een advies geschreven over vismonitoring. Dat advies is als blauwdruk gebruikt voor de Basismonitoring Waddenzee. Op die manier worden vispassages in het hele Waddengebied op een uniforme manier gemonitord.
BRON: PRW en It Fryske Gea
