Op 22 januari j.l. was onze 1e werksessie “transitieschets duurzame mobiliteit Waddeneilanden”. De transitieschets willen we eind 2020 gereed hebben. Deze opdracht voert het Programma naar een Rijke Waddenzee (PRW) in co-creatie uit met transitiekundigen onder leiding van Green Bridges (Martine Verweij) in samenwerking met Gijs Diercks (Dutch Research Institute For Transitions, DRIFT), Antoine Maartens (Urgenda) en Maria Kolossa (WeLoveEarth). Samen met betrokkenen uit het Waddengebied gaan we dit jaar aan de slag om te kijken hoe deze mobiliteitstransitie tot stand kan komen. We dagen deze mensen met verschillende achtergronden (rijks-, provinciale en gemeentelijke overheid (eiland & kust), terreinbeheerders, toerismesector, concessiehouder, ondernemers etc.) uit om op persoonlijke titel hun deskundige inbreng te leveren.
Startfilm: reflectie op opgave
Voor de 1e werksessie maakten we een startfilmTransitie naar duurzame bereikbaarheid en mobiliteit Waddeneilanden die de opgave mooi weerspiegeld. En die ons de eerste reflecties van geïnterviewden meegeeft in wat deze transitie naar hun inzicht omvat en welk perspectief ze daarbij voor ogen hebben.
Verleden en heden
We brachten tijdens de werksessie scherper in beeld hoe het huidige mobiliteitssysteem op de Waddeneilanden functioneert. We keken naar het verleden om te ontdekken hoe het huidige systeem zo is geworden als het nu is. En vervolgens keken we met een transitiebril op naar het heden: welke elementen vormen met elkaar ‘het dominante systeem’ – ook wel ‘regime’ genoemd. Wat zijn landschapsontwikkelingen waar we weinig invloed op hebben, maar waar we ons wel toe moeten verhouden? En wat zijn de eerste ‘niche-ontwikkelingen’ van waaruit wordt gewerkt aan verandering van het systeem?
Verschil in perspectief
Ook verkenden we of er een gedeelde urgentie wordt gevoeld in deze transitie. In de sessie werd de concrete praktische urgentie zichtbaar rond de toenemende baggerinspanning en de ecologische en financiële impact hiervan. Maar we onderzochten ook de urgentie in bredere zin. Uit voorgesprekken kwam al naar boven dat zorgen omtrent de toekomstige leefbaarheid van de Waddeneilanden een grote drijvende kracht zullen zijn voor keuzes op het gebied van mobiliteit en bereikbaarheid. Uit de werksessie bleek dat nagenoeg iedere aanwezige het belang inziet van het verkennen van zo’n systeemsprong. Wel werd zichtbaar dat er verschil in perspectief is op de urgentie en op ‘hoe de opgave af te bakenen’. Dit roept vragen op over wanneer actief te starten met welke voorbereidingen voor zo’n systeemsprong. Elementen van die voorbereiding werden al wel benoemd. Zoals het belang om de feiten scherp te krijgen. En om sleutelmomenten in de nabije toekomst, zoals de nieuwe concessieverlening in 2029, te benutten richting die systeemsprong.
Vervolg
In een latere fase komen we terug op alle opgedane inzichten, verdere analyse en duiding en vooral ook het transitieperspectief en -ontwikkelpaden. Op 31 maart, tijdens onze 2e werksessie voor deze transitieschets, verdiepen we ons in het zo scherp mogelijk krijgen van wat de systeemsprong is die nodig is. Dit zullen we vooral ook doen door ontwerpend aan de slag te gaan met de draaiknoppen in het systeem en hun afhankelijkheden, hieraan fysiek vorm te geven en om leidende principes en contouren van transitiepaden te ontdekken. Wordt vervolgd!
Meer informatie bij Gerwin Klomp en Rick Timmerman van PRW
