Bevorderen dynamiek in de duinen; altijd maatwerk!

maandag 29 augustus 2022

Eén van de programmalijnen van het Programma naar een Rijke Waddenzee (PRW) betreft het bevorderen van dynamiek in de duinen. Dynamiek zorgt niet alleen voor het verbeteren van de natuurwaarden maar kan ook een bijdrage leveren aan waterveiligheid,  zoetwaterbeschikbaarheid en de landschappelijke waarde van een gebied. Vanaf 1990 startten beheerders met dynamisch kustbeheer. Een van de bekendste vormen daarin, is het maken van kerven in de zeereep.

Maarten Nijenhuis, zelf werkzaam bij de Beheerautoriteit Waddenzee, deed in het kader van de deeltijd HBO-opleiding Bos- en Natuurbeheer onder begeleiding van Sonja van der Graaf van PRW en Albert Oost van Staatsbosbeheer, onderzoek naar succes- en faalfactoren van kerven in de zeereep.

Inventarisatie ervaringen

Op meerdere plekken langs de Nederlandse kust zijn de afgelopen jaren kerven aangebracht en er staan nog meerdere projecten gepland. Ondanks dat er veel onderzoek is gedaan en er aanbevelingen zijn voor maatregelen, leidt het niet overal tot de gewenste effecten. Aan de hand van literatuuronderzoek, enquêtes, interviews en veldbezoek maakte Maarten een inventarisatie van de abiotische, biotische en antropogene factoren die van invloed zijn op het maken van kerven.

Nooit hetzelfde maar wel een aantal overeenkomsten

Hieruit komt naar voren dat het door de verschillende en specifieke uitgangssituaties overal maatwerk betreft. Wel is er een aantal factoren die overal een belangrijke rol spelen; de dimensies en vorm van de kerf, de aannemer, het verwijderen van vegetatie en wortels en het zandaanbod. Doelen worden niet altijd heel specifiek omschreven en monitoring wordt veelal onvoldoende ingeregeld. Hierdoor is het soms moeilijk te bepalen wat het succes is en waardoor het wordt beïnvloed.

Hoe kan het beter?

Maarten doet een aantal concrete aanbevelingen. Hij stelt voor om altijd te beginnen met een duidelijke inventarisatie van de uitgangssituatie. Ook benadrukt hij het belang van een specifieke beschrijving van het doel van de ingreep hetgeen van invloed kan zijn op het uiteindelijk ontwerp. Daarnaast stelt hij voor om een goed monitoringsplan op te stellen om beter te leren of gestelde doelen ook gerealiseerd worden. 

Handleiding voor beheerders

PRW werkt nu, mede op basis van deze studie, aan een handleiding. Deze handleiding beoogt het voor beheerders gemakkelijker te maken om maatregelen voor dynamiseren zo succesvol mogelijk te laten verlopen. Daarbij wordt ingezet op een combinatie van leren van zowel de ervaringen met het vergroten van de duindynamiek als van wetenschappelijke inzichten om kans op succes bij toekomstige projecten te vergroten. Deze handleiding bouwt voort op eerder werk op dit gebied en zal dit najaar verschijnen.