Natuurbescherming en -herstel: Europese overheden scharen zich er steeds meer achter

donderdag 30 juni 2022

Op 22 juni jongstleden heeft de Europese Commissie haar concept van een natuurherstelwet gepubliceerd.

De Commissie is van mening dat er meer doortastende maatregelen nodig zijn om de klimaat- en biodiversiteitsdoelstellingen van de EU voor 2030 en 2050 te verwezenlijken en om de toekomst van voedselzekerheid, klimaatbestendigheid, gezondheid en welzijn te waarborgen. Het wordt benadrukt dat natuurbescherming alleen niet voldoende is: om het verlies aan biodiversiteit te keren, zijn grotere inspanningen nodig om de natuur in de hele EU, in beschermde gebieden en daarbuiten weer gezond te maken. Daarom stelt de Commissie nu juridisch bindende doelstellingen voor om aangetaste EU-ecosystemen te herstellen.

Betekenis voor Waddenzee

Dit is ook voor de Waddenzee relevant. In artikel 5 van de ontwerpwet worden de ambitieuze doelstellingen voor het herstel van mariene ecosystemen gedefinieerd: habitats die in het kader van de huidige habitatrichtlijn zijn toegewezen, moeten tegen 2050 actief en volledig worden hersteld als ze niet in goede staat verkeren. Hierbij zijn er tussentijdse doelstellingen van 30% herstel in 2030 en 60% herstel in 2040. Er zijn aanwijzingen dat de natuur van de Waddenzee niet helemaal in goede staat is, met klimaatverandering als oorzaak van waarschijnlijk vermindering van natuurwaarden. Dus aan de slag met de Waddenzee, zou je denken.

Nog geen wet

Maar een afkondiging door de Europese Commissie is nog geen wet. Daartoe moeten eerst het Europese Parlement en de lidstaten hun zegje doen. En dat stemt niet meteen optimistisch. De Europese Volkspartij, die de grootste fractie in het Parlement vormt, heeft al laten weten dat ze hier niks van moeten hebben. ‘Natuurherstel bedreigt immers de voedselvoorziening, en die zit nu al zo in de knel vanwege de oorlog in de Oekraïne.’ Dat zou je zo kunnen zien op de korte termijn, maar op de langere termijn hebben landbouw en visserij echt een goed functionerende natuurlijke omgeving nodig.

Lange-termijndenken krijgt de overhand

Gelukkig kan het ook anders. Op 31 mei mocht ik in Oostende, ter gelegenheid van de start van het Federale Belgische mariene natuurherstelprogramma, een divers gezelschap toespreken over de schoonheid en de ecologische functies van mariene oesterriffen. Het was een prachtige ochtend, geopend door de Belgische minister van de Noordzee, Vincent van Quickenborne, die voluit sprak over het belang van mariene natuur. Om de schoonheid en rijkdom van mariene rifstructuren te illustreren waren manshoge schilderijen gemaakt, die de sprekers vrijuit mochten toelichten.

Zo’n initiatief laat zien dat de ouderwetse krachten die zich keren tegen natuurbescherming en -herstel zo langzamerhand aan de verliezende hand zijn. En in feite laat de conceptwet die de Europese Commissie heeft geformuleerd dat ook zien: de tijd is voorbij dat alleen natuurbeschermingsorganisaties zich druk maakten om Europese natuurwaarden. Ook allerlei overheden zijn inmiddels in het strijdperk gestapt. De lobby op korte-termijnbelangen van de voedingsindustrie gaat het, op den duur, verliezen van deze coalitie.

 

Zie hier voor het EC-persbericht over de concept-natuurherstelwet en hier voor een link naar de (Engelse) tekst van de conceptwet zelf.