Koester de natuurlijke stilte

De Eifel

De vakantie is voorbij. Mijn vrouw en ik hebben een stuk van de Eifelsteig, de lange afstandswandeling over de Eifel van Kornellimünster bij Aken naar Trier, gelopen. Een mooie route, veel afwisseling, veel natuur en cultuurhistorie. Het oostelijke deel van het Eifel-Ardennen plateau is het Duitse National Park Eifel. Vanaf Gerolstein kom je meer in de Vulkan-Eifel. De heuvels worden iets hoger, de hellingen iets steiler. Onze oosterburen zijn trots op dit gebied, de bescherming is hoog. De ‘steig’ slingert zich door een middelgebergte-landschap met mooie dalen en verrassende hoogvlaktes. Natuur, landbouw, dorpjes en industrie zijn nauw met elkaar verweven. En in dit landschap, tijdens deze wandeling, groeide het appel dat ik wil doen: ‘koester de natuurlijke stilte’. Want elke dag ervoer ik wel weer de spanning tussen de natuurlijke stilte – het ruisen van de dennennaalden, het klateren van een bergbeek, de windvlagen over het stuwmeer – en bronnen van menselijk geluid.

Indringende geluidsbronnen

Eén motor die geniet van de bochtige bergweggetjes klinkt lang en ver door. Een sportvliegtuigje doorbreekt de natuurlijke stilte van ruisende sparrennaalden, niet luid wel lang. Gek, maar die motorzaag in het bos, de bosbouwtrekker die hout uit het bos haalt of die combine die het graan oogst, ook zij maken een ‘klereherrie’, maar blijkbaar vind ik dat dat er bij hoort. Totdat we na een lange etappe moe maar voldaan op de camping terug kwamen. Hier werd die middag met grasmaaier en bosmaaier gründlich onderhoud gepleegd. En toen we de volgende ochtend vroeg op de trein stonden te wachten werd het emplacement aangepakt; een dragline stond urenlang rotsblokken en puin in te laden. Een zeer indringende geluidsbron.

Heeft u deze ervaring ook, juist op plekken waar je natuurlijke stilte verwacht?  Merk eens op hoe vaak een auto, een trekker, een brommer of een vliegtuigje dichtbij of op de achtergrond aanwezig is. Kunnen we niet zonder? Of denken we er gewoon niet meer bij na? Met welke geluidsbelasting mag ik anderen opzadelen door mijn manier van leven en recreëren? En waarom kan zo’n dragline, die de hele dag op één plek staat te draaien, niet op de walstroom, zoals we met schepen nu wel doen? Met een hoofd vol gekke vragen kwam ik weer thuis.

Eifel en Waddengebied verbonden

Enkele dagen later ging ik in Lauwersoog naar mijn boot. Jachthaven Noordergat ligt lager dan de dijk, lager dan de doorgaande Gerbrandywei/N361. Ook hier kan het soms best lawaaiig zijn door motoren, landbouwverkeer of opgevoerde of juist hele oude auto’s. Nu was het helemaal raak want de F16’s hadden de naverbranders vol open staan, zo leek het wel. Op het water bij Lauwersoog of op een heuveltop bij Gerolstein, in beide gevallen zijn onze menselijke geluidsbronnen dominant over de natuurlijke stilte. En veel van die geluidsbronnen zijn op beide plaatsen verbonden aan toerisme en recreatie. Terwijl je in het natuurlijke landschap van de Eifel en het Waddengebied een natuurlijke stilte verwacht. De schreeuw van een buizerd op de thermiek, de krekels in het gras en die hoge piep van een muisje dat wegschiet. De roep van de wulp of het kenmerkende ‘gefluit’ van een vlucht plevieren.

Kan het anders en wat kan ik doen?

Ik wil deze blog geen aanklacht laten zijn. Maar ik zou het fantastisch vinden als er ondernemers op staan die willen werken aan de verstilling van hun materieel. Iets om in de opdrachten van dijkversterkingen mee te nemen? Kan het Waddenfonds een dragline op walstroom financieel helpen? Gaan elektrische toermotoren soelaas bieden? Alleen zweefvliegen boven het wad? Het kan zo maar eens zijn dat de elektrificatie van onze motorisering ook de stilte terug brengt in ons landschap. En wat kan ik doen? Bewust omgaan met mijn lawaaibronnen; niet het gras maaien als iedereen lekker buiten zit, de scheepsmotor laag in de toeren houden, en direct uit als we stil liggen. En niet hoog in de toeren met de auto door een bergdorpje omdat dat zo lekker door trekt. Ik hoop dat we als gasten van het Waddengebied ieder op haar of zijn manier een vorm vinden om de natuurlijke stilte te koesteren. Hoe lawaaiig die met druktemakers als de scholekster soms ook kan zijn. Da’s de natuurlijke stilte pur sang.