Projecten

1

Strategieontwikkeling klimaat voor beleid en beheer

Tijdens de afgelopen periode is in samenwerking met de Waddenacademie al veel kennis bijeengebracht in een position paper rond de laatste inzichten van Bodemdaling, Klimaatverandering en Sedimenthuishouding (BKS). Vanuit deze – en andere nieuwe inzichten – willen de opdrachtgevers de belangrijkste aandachtsgebieden selecteren, om van daaruit te komen tot een strategie (scenario’s) voor toekomstig beleid en beheer van de Waddenzee.

meer lezen over dit project
2

Herstelproject en bewustwording natuurlijke dynamiek eilandstaarten

Door het vastleggen van duinen en de aanleg van stuifdijken is veel dynamiek langs de zandige kust van de eilanden verloren gegaan. Ook de stikstofdepositie speelt daarbij een rol. Dit heeft geleid tot het verdwijnen van kenmerkende overspoelingsvlakten en stuifduincomplexen, naast grootschalige verruiging. De opdrachtgevers vinden het urgent om in de komende jaren stappen te zetten om te komen tot een aanpak voor herstel van de natuurlijke dynamiek. Veiligheid en draagvlak staan hierbij voorop.

meer lezen over dit project
4

Maatregelenpakket verminderen impact van bodemberoerende activiteiten

De bodem van de Waddenzee en Noordzeekustzone wordt in grote delen nog steeds frequent beroerd, bedekt of omgewoeld door bodemberoerende activiteiten zoals visserij, vaargeulonderhoud en suppletiewerken. De bodemstructuur en het bodemleven worden hierdoor beïnvloed. De opdrachtgevers vinden het van belang de cumulatieve effecten in beeld te brengen en zo nodig een maatregelenpakket te ontwikkelen.

meer lezen over dit project
5

Haalbaarheidsstudie en pilots benutting slib Waddenzee

Slib wordt in grote hoeveelheden afgezet in de rustige delen van de Waddenzee. In tegenstelling tot zand is het aanbod van slib in de Waddenzee (nagenoeg) ‘oneindig’ groot. De vraag is of er – in analogie met de ervaringen in de Eems-Dollard – mogelijkheden zijn om slib uit de Waddenzee, via slibsedimentatie op strategische locaties te winnen en duurzaam te hergebruiken. Hiervoor dient een haalbaarheidsstudie gedaan te worden naar mogelijke kansen inclusief voorstellen voor mogelijke pilots.

meer lezen over dit project
6

Strategieontwikkeling duurzaam en efficiënt onderhoud jachthavens

Eiland- en kustgemeenten kampen op verschillende plaatsen met (toenemende) baggerproblemen van jachthavens langs de Waddenkust. De problemen worden vooral veroorzaakt door omgevingsfactoren, zoals langjarige trends, gewijzigde morfologische condities en andere spuiregimes van zoetwater vanuit het achterland. De opdrachtgevers willen graag een ontwikkeling in gang zetten naar duurzaam en efficiënt onderhoud van jachthavens.

meer lezen over dit project
7

Verbinden en borgen van kennisontwikkeling onderwaternatuur

Om de benodigde kennis te ontwikkelen hebben natuurorganisaties, kennisinstellingen en waterschappen het initiatief genomen om een aantal doelgerichte onderzoeksprogramma’s op te zetten, zoals ‘Waddenmozaiek’, ‘swimways’ (beide gecoördineerd vanuit de Coalitie Wadden Natuurlijk (CWN)) en Ruim Baan voor Vissen II (gecoördineerd door de noordelijke waterschappen). Deze organisaties hebben ondersteuning van PRW nodig: bij een aantal aspecten van uitvoering en – nog belangrijker – bij de vertaling van de resultaten naar beleid, ontwikkeling en beheer.

meer lezen over dit project
8

Ontwikkelen trilaterale afspraken swimway en onderwaternatuur

Ook op trilateraal gebied is nog weinig aandacht vanuit beleid en beheer voor de onderwaternatuur. Wat betreft de vissen heeft PRW, in samenwerking met het Common Wadden Sea Secretariat (CWSS), bewerkstelligd dat een trilaterale Swimway Vision is vastgesteld en dat een start is gemaakt met een gestructureerde aanpak op het gebied van onderzoek, monitoring, beleid, beheer en stakeholdermanagement. Dit heeft geleid tot trilaterale afspraken (verklaring van Leeuwarden, 2018) die nu omgezet moeten worden naar een actieprogramma.

meer lezen over dit project
9

Pilots natuurverbetering en duurzaam medegebruik

Kern van het perspectief van een veerkrachtig en duurzaam Waddengebied is de realisatie van een zo natuurlijk mogelijk ecosysteem. Het herstel van de natuurkwaliteit is geen automatisme. Naast kennisontwikkeling moeten er ook actief (innovatieve) pilots gestimuleerd worden (‘leren door doen’). Deze richten zich op natuurverbetering, op het verduurzamen van menselijke activiteiten en op het over de drempel helpen van belangrijke, maar verdwenen soorten (om vervolgens hiervan te leren).

meer lezen over dit project
11

Indirecte invloeden van menselijk handelen verminderen

Ook menselijke activiteiten van buiten de Waddenzee kunnen het ecosysteem binnen de Waddenzee beïnvloeden. We noemen dit ‘indirecte’ invloeden. De belangrijkste voorbeelden daarvan zijn klimaatverandering, emissies van gebiedsvreemde stoffen (waarvan de invloed veelal nog onduidelijk is, zoals medicijnresiduen), (micro-)plastics en de introductie van biota van buitenaf (‘exoten’, zoals de Japanse oester en diverse kwalsoorten). Het is van belang om deze invloeden beter te begrijpen en te verminderen waar dit kan leiden tot verbetering van het ecosysteem.

meer lezen over dit project
12

Flyway-monitoring: borgen en overdragen

De ‘flyway’ is de Oost-Atlantische trekroute die vogels jaarlijks afleggen tussen de arctische broedgebieden en de overwintergebieden langs de westkust van Afrika. De Waddenzee vormt op die trekroute een onmisbare schakel als broed-, stop- en overwinterplaats – en is daarmee onderdeel van een groter geheel. Uit de flyway-monitoring die tussen 2012 en 2018 door PRW mede is aangejaagd en uitgevoerd blijkt dat de Waddenzee een zwakke schakel is voor trekvogels van de Oost-Atlantische trekroute.

meer lezen over dit project
13

Ontwikkelen beheermaatregelen betreffende klimaatverandering

Alle vogels die een bezoek brengen aan de Waddenzee hebben dezelfde behoeften: voldoende voedsel, rust, en veiligheid. Bij voldoende voedsel gaat het niet alleen om de aanwezigheid hiervan in het gebied, maar ook om de bereikbaarheid ervan en/of de vogels ongestoord kunnen eten. Dat het niet goed gaat met de broedvogelpopulaties heeft verschillende oorzaken, zoals het vastleggen van de kust, verstoring en een gebrek aan voldoende beschikbaar voedsel. Ook klimaatverandering heeft een belangrijk effect op de Waddenzee en daarmee ook op de vogels die er leven.

meer lezen over dit project
16

Quick wins verbeteren bereikbaarheid en mobiliteit Waddeneilanden

De verbindingen met het vaste land zijn de levensaders van de Waddeneilanden. Betrouwbare bereikbaarheid is cruciaal voor de economie en voor de leefbaarheid. Conform het perspectief zetten de opdrachtgevers stevig in op een duurzame vervoersketen. Dat betekent: vooroplopen, onderscheidend zijn, ruimte bieden aan experimenten en in samenspraak beslissingen nemen over belangrijke investeringen die effect hebben op de lange termijn.

meer lezen over dit project
17

Lange termijn verkenning bereikbaarheid en mobiliteit Waddeneilanden

De vraagstukken over duurzame bereikbaarheid en mobiliteit van vandaag, zijn niet logischerwijs die van morgen. Met het oog op de morfologische ontwikkelingen in de Waddenzee is het voor de opdrachtgevers nú relevant de vraag te stellen, in goede afstemming met eilanders en betrokken organisaties, of verduurzaming van het huidige vervoerssysteem ook op de lange termijn leidt tot een duurzame en betrouwbare bereikbaarheid en mobiliteit. Wellicht is een transitie dan noodzakelijk. PRW wordt gevraagd om een bijdrage te leveren aan het voorbereiden/schetsen van een dergelijk transitieproces om duurzame oplossingen te verkennen voor een betrouwbare bereikbaarheid in 2050.

meer lezen over dit project
18

Lange termijn verkenning bereikbaarheid en mobiliteit Waddenzeehavens

Voor de Waddenzeehavens is bereikbaarheid vanaf zee cruciaal. De mogelijkheden voor een duurzame bereikbaarheid worden al volop verkend door de opdrachtgevers en andere partijen in het gebied.  Slimmer omgaan met slib (‘nature based solutions’) bijvoorbeeld of het uitvoeren van maatregelen waarbij gebruik wordt gemaakt van getijdestromingen. Met het oog op de toekomst en de morfologische ontwikkelingen in de Waddenzee is het ook voor de havens relevant nú de vraag te stellen of deze maatregelen op de lange termijn hun doelen behalen. Of dat we na moeten denken over wellicht een ander logistiek- of vervoerssysteem in 2050, waarbij we ook voorbij onze eigen grenzen kijken en leren van best practices uit binnen- en buitenland.

meer lezen over dit project
19

Ontwikkelen van kansen langs de kust

De toenemende effecten van klimaatverandering zorgen in het Waddengebied voor talloze uitdagingen. De veranderingen in temperatuur, neerslag (hoeveelheid en pieken) en de stijgende zeespiegel, maken de randen van het Wad – de verbinding tussen mens en zee – een opgave met urgentie, waar visie en actie voor nodig is. De komende jaren worden er door beheerders maatregelen ontwikkeld om de waterveiligheid en -kwaliteit te verbeteren. De opdrachtgevers vragen PRW om de partijen uit te dagen om zoveel mogelijk gebruik te maken van de natuur en diens dynamische processen.

meer lezen over dit project
20

Pilots integrale gebiedsopgaven overgangszones

De overgangszone tussen land en water is ook minder dynamisch geworden door diverse afsluitingen uit het verleden, zoals de inpoldering van de Kop van Noord-Holland en de aanleg van Afsluitdijk en Lauwersmeerdijk. Hierdoor zijn er minder gevarieerde leefgebieden voor flora, fauna en de mens. De opdrachtgevers vragen PRW hier om partijen uit te dagen, om van onderop, (integrale) pilots aan te jagen om overgangszones te herstellen.

meer lezen over dit project
21

Visie en pilots zilte economie Waddenzeekust

Door de klimaatverandering dreigt de verzilting van landbouwgronden toe te nemen, parallel aan de afname in beschikbaarheid van zoet water in de zomerperiode. Door toepassing van de strategie van ‘zoutadaptatie’ gaat de landbouw bewuster om met zoetwatervoorraden die in het winterhalfjaar opgebouwd worden uit hemelwater, zodat men in de zomerperiode minder last heeft van zoetwatertekorten en ook de verzilting kan worden teruggedrongen.

 

meer lezen over dit project
23

Versterken landschappelijke kwaliteit

UNESCO heeft unieke kernwaarden benoemd voor het trilaterale Waddengebied die nergens anders ter wereld zo te beleven zijn. Behoud en het ontwikkelen en versterken van deze bijzondere waarden is dan ook een belangrijk aspect voor de Waddenzee. Het bevorderen van de (landschappelijke) kernwaarden heeft niet alleen betrekking op nieuwe ontwikkelingen. De vraag is tevens hoe we willen omgaan met ontwikkelingen/objecten vanuit het verleden waarvan we vinden dat deze niet meer passen bij het gebied als Werelderfgoed op de langere termijn (2050).

meer lezen over dit project
24

Zonering en ontwikkeling waardenset duurzaam toerisme

De bescherming van de natuur in het Waddengebied staat in de beleving voorop en men moet in het Waddengebied ‘ongestoord’ kunnen genieten van de kernwaarden. Er is wel een spanning tussen kleinschalig- versus grootschaligheid. Het is van belang om aantrekkelijke toeristische ‘hotspots’ inzichtelijk te maken voor het brede publiek. In opdracht van de stuurgroep van het Mooiste Natuurgebied is een zoneringskaart opgesteld. Bezoekers worden naar plekken geleid waar men ongestoord van de Waddenzee en van de UNESCO-kernwaarden kan genieten. Uiteindelijk moet er een universele waardenset worden ontwikkeld en uitgedragen.

meer lezen over dit project
25

Duurzaam handelen: het goede voorbeeld geven

Overheidsorganisaties en andere beheerders in het Waddengebied hebben een voorbeeldfunctie en horen voorop te lopen bij de verduurzaming van het gebied. Door bijvoorbeeld het voortouw te nemen bij plasticvrije inkoop, het elektrificeren van voer- en vaartuigen en het organiseren van duurzaam onderhoud en beheer. Daar zijn incidenteel al mooie voorbeelden van die navolging verdienen. Deze partijen kunnen experimenteren met nieuwe duurzame technieken en de ervaringen met elkaar delen. De verwachting is dat dit ook een positief effect heeft op het duurzaam handelen van private partijen.

meer lezen over dit project