Naar een rijk boerenland – landschapsinclusieve landbouw

vrijdag 10 juli 2020

Hoe zorgen we voor een betere deal tussen boer en maatschappij? Het College van Rijksadviseurs heeft ontwerpend onderzoek ingezet om te onderzoeken hoe de transitie naar een landschapsinclusieve landbouw vorm kan krijgen. De resultaten van drie pilots in drie landschapstypen zijn nu gepubliceerd. Programma naar een Rijke Waddenzee (PRW) heeft bijgedragen aan de pilot in De Marne.

Het College van Rijksadviseurs heeft in 2018 Panorama Nederland gepresenteerd, waarin wordt gepleit voor een New Deal tussen boer en maatschappij. Naast een eerlijker inkomen voor de boer zorgt deze New Deal ook voor schoon water en schone lucht, een gezonde bodem, meer biodiversiteit en een aantrekkelijk en toegankelijk landschap. 

Drie landschapstypen

Om uit te vinden hoe zo’n New Deal er in verschillende regio’s concreet uit zou kunnen zien, is het College van Rijkadviseurs drie regionale pilots gestart in drie landschapstypen: Krimpenerwaard (veen), De Marne (klei) en  Salland (zand). Hierin is samengewerkt met lokale en regionale stakeholders, boeren, agrarische collectieven, organisaties voor landschap en natuur, waterschappen, gemeenten en provincies, bureaus voor landschapsarchitectuur, het Louis Bolk Instituut en het Kenniscentrum Landschap van de Rijksuniversiteit Groningen. Waaronder dus PRW in pilot De Marne.

Elke pilot heeft een toekomstperspectief voor de regio opgeleverd, waarin een duurzaam, levensvatbaar landbouwsysteem in een aantrekkelijk en biodivers landschap wordt geschetst. Samen hebben we inzichtelijk gemaakt welke nieuwe verdienmodellen er denkbaar zijn en wat ervoor nodig is om die dichterbij te brengen. Ook is in beeld gebracht wat de kansen en remmende factoren zijn om de transitie te realiseren. 

Leerzaam proces

De pilots waren een intensief, soms confronterend, maar zeker leerzaam proces, dat waardevolle inzichten heeft opgeleverd over de verschillende manieren van kijken naar de landbouw en het landschap, over kansrijke ontwikkelingsrichtingen, over de beperkingen van huidige wetten, regels en systemen, en over noodzakelijke voorwaarden om de beoogde transitie door te kunnen maken. Een belangrijk inzicht is dat de gewenste verandering in de landbouw door de maatschappij mogelijk moet worden gemaakt, via nieuwe verdienmodellen, heldere kaders en doelen, en de juiste ondersteuning.
De resultaten van elke pilot zijn gebundeld in een eigen publicatie, die vanaf vandaag op de website  staan. Waaronder de resultaten van De Marne.

Landschapsinclusieve landbouw

Rijksadviseur Berno Strootman houdt in het essay ‘Landschap is alles’ een pleidooi voor een landschapsinclusieve landbouw met een New Deal voor boer en maatschappij. Omdat het Nederlands cultuurlandschap voor het grootste deel is ontstaan door boeren, wil hij het nu weer laten opbloeien samen met de boeren.

Meer informatie
bij Jeroen van Herk die namens PRW heeft meegewerkt aan pilot De Marne, zie contactgegevens
of bij het College van Rijksadviseurs via collegevanrijksadviseurs.nl