Inventarisatie wijst uit: veel jonge mosselen aanwezig in Waddenzee

woensdag 26 september 2012

Het nieuwe bestand aan jonge mosselen of mosselzaad in de Waddenzee is geschat op 53,5 miljoen kilogram, het grootste aantal sinds 1999. Dit blijkt uit de nieuwste cijfers over mosselen en mosselzaad. Producentenorganisatie Mosselcultuur heeft dat bekendgemaakt.

Na het vrijwel ontbreken van jonge  mosselen op de bodem van de Waddenzee in 2010 en 2011 heeft er afgelopen zomer  weer een goede broedval van mosselen  plaatsgevonden. Daarbij is 1.450 hectare nieuwe zaadbanken ontstaan. Het bestand aan jonge mosselen of mosselzaad op deze banken is geschat op 53,5 miljoen kg. Dit blijkt uit de bestandsopname van mosselen die is uitgevoerd in de niet droogvallende delen van de westelijke Waddenzee in de laatste week van augustus en in de eerste twee weken van september.

Voor een zaadval van deze omvang moeten we terug naar het najaar van 1999, toen een bestand van 55 miljoen kg mosselzaad is geïnventariseerd. Door de afwezigheid van jonge mosselen in 2010 en 2011 is de hoeveelheid geinventariseerde meerjarige mosselen echter niet groot, 13 miljoen kg. Het betreft daarbij mosselen van drie jaar en ouder.

Goede zaadval maakt visserij weer mogelijk
Vanaf de eerste week van september zijn de zeegaten nabij Texel en tussen Vlieland en Terschelling opengesteld voor de mosselzaadvisserij. Het visgebied is zo gekozen dat daarin de zaadbanken liggen die het meeste risico lopen om door predatie door zeesterren, of door stormen te verdwijnen. In dit gebied is 26 miljoen kg zaad aanwezig in dichtheden die voldoende hoog zijn om lonend te kunnen worden bevist. In het gebied dat in het najaar mag worden bevist komen geen meerjarige mosselen voor. Bij de zaadvisserij krijgen de kwekers een individueel quotum toegewezen. Het opgevist mosselzaad wordt overgebracht naar kweekpercelen in de Waddenzee (merendeel) en Oosterschelde om daar op te groeien tot een marktwaardige product.

In 2008 is het Convenant Transitie Mosselsector en Natuurherstel Waddenzee gesloten. Daarin zijn door het ministerie van EL&I, de PO Mosselcultuur, de Waddenvereniging, de Vogelbescherming, Vereniging Natuurmonumenten en Stichting WAD afspraken gemaakt . De kernafspraak binnen het convenant is dat de bodemzaadvisserij stapsgewijs wordt afgebouwd en wordt vervangen door alternatieve bronnen van grondstof voor de mosselkweek.

Niet beviste mosselen zijn deels nog aanwezig
Dit heeft geleid tot eerste sluitingen van zaadbanken in het voorjaar van 2009 (De Vlieter, nabij Den Oever) en in het voorjaar van 2010 (bij Breezanddijk). De zaadbank in de Vlieter is vrij snel verdwenen als gevolg van predatie door zeesterren. De zaadbank bij Breezanddijk is nog wel aanwezig en heeft zich inmiddels ontwikkeld tot een bank  met 3 jarige mosselen in hoge dichtheden. Sinds de sluiting heeft in deze gebieden geen nieuwe zaadval plaatsgevonden, ook dit jaar niet. Nieuwe zaadval is wel nodig willen mosselbanken, ook als ze niet worden bevist, op de langere termijn blijven bestaan.

De belangrijkste alternatieve bron van mosselzaad vormen de zogenaamde mosselzaad-invanginstallaties (MZI’s). Dit zijn drijvende systemen van boeien of buizen waaraan touwen of netwerk is opgehangen waarop zich mosselzaad kan vestigen. De techniek is kostbaar maar ook succesvol waardoor in het voorjaar van 2013 waarschijnlijk de volgende stap in de mosseltransitie kan worden gezet. Die volgende stap houdt in dat in het voorjaar niet 20% maar 40% van de dan aanwezige zaadbanken gevrijwaard blijven van visserij.