Zoute aquacultuur binnendijks in het Waddengebied is fysisch mogelijk. Dat is de belangrijkste conclusie uit de technische verkenning die ingenieursadviesbureau Sweco in opdracht van de Waddenacademie en Programma naar een Rijke Waddenzee (PRW) heeft uitgevoerd. Er zijn nog wel veel vraagtekens op te lossen. Ook zijn de kosten voor aansluiting van locaties op de Waddenzee dermate hoog, dat reële mogelijkheden vooral ontstaan door aan te sluiten bij andere projecten. Die kansen liggen de komende jaren vooral bij de ontwikkeling en uitvoering van integrale projecten langs de kust.
De aandacht voor mariene aquacultuur stijgt en de vraag naar gezond en duurzaam geproduceerd voedsel neemt toe. Mariene aquacultuur heeft potentie omdat het inspeelt op mondiale uitdagingen op het gebied van voedselvoorziening, klimaatverandering en duurzaamheid. Ook kan mariene aquacultuur op land een alternatieve en duurzame oplossing zijn om aan de vraag naar gezond en duurzaam geproduceerd voedsel te voldoen, waarbij tevens de druk op zee wordt verminderd.
Tussengebieden
Klimaatverandering vergt dat voor de langere termijn kustlandschappen moeten worden ontwikkeld die op een natuurlijke manier meegroeien met zeespiegelstijging. Het beeld van steeds lager liggend land in relatie tot de zeespiegelstijging maakt dat we vooruit moeten kijken. Een zoektocht naar mogelijkheden om de bedreigingen van de klimaatverandering in de kuststrook om te zetten in kansen die een gebied kan bieden. Toepassing van het concept van een dubbele dijk kan hier een belangrijke rol spelen. Dergelijke “tussengebieden” kunnen voor diverse doeleinden bestemd worden, bijvoorbeeld in combinatie met kustverdediging tijdelijk als landbouwwisselpolder of als natuurgebied.
Bovendien maken dergelijke tussengebieden het Waddengebied potentieel tot een bakermat voor mariene aquacultuur. De technische verkenning van Sweco brengt de potentiële omvang in beeld van productietechnisch geschikte locaties op land voor mariene aquacultuur in het Waddengebied.
Omvang mariene aquacultuur
In de verkenning ligt de focus op het al dan niet tijdelijk gebruik van geschikte locaties als productiegebied voor mariene aquacultuur. De verwachting is dat de kweektechniek van diverse aquaculturen de komende jaren zich verder ontwikkelt tot een niveau waarop opschaling in beeld komt. Dit is daarom het juiste moment voor een oriëntatie op de potentiële omvang van mariene aquacultuur op land, om zo een beter beeld te krijgen van het toekomstperspectief voor mariene aquacultuur langs de Waddenzee.
Uit de verkenning blijkt dat er langs de Waddenkust op dit moment al ruim 15.000 ha voldoet aan de voorwaarden om onder vrij verval onder getijdewerking te kunnen brengen, zonder inzet van energie. Die gebieden concentreren zich in vijf clusters: de kop van Noord Holland, rond Harlingen, de voormalige Middelsee, rond het Lauwersmeer en de Eems-Dollardregio. Met de voortgaande klimaatverandering en bodemdaling zal die oppervlakte alleen maar toenemen.
Meekoppelkansen
De kosten voor aansluiting op het Wad zijn echter dermate hoog, dat op zoek moet worden gegaan naar zogenaamde ‘meekoppelkansen’, waarbij met name het concept van dubbele dijken en wisselpolders kansrijk lijkt.
Deze kansen betreffen zowel de ontwikkeling van zoute aquacultuur als ook de meerwaarde die deze gebieden kunnen leveren aan de natuur- en veiligheidsopgave en de sociaaleconomische ontwikkeling van de kustzone op langere termijn. Het gaat hierbij echter om ruimtelijke inpassing van nieuwe activiteiten in bestaand gebruik en eigenaarschap. Dit vraagt dus ook nog om een zorgvuldige beschouwing wat dit voor het huidige gebruik en gebruikers van deze grond zou betekenen. Daarmee zijn de kansen voor zoute aquacultuur in het Waddengebied sterk verbonden met de keuzes die de komende jaren voor de hele regio worden gemaakt.
Contact
Ing. W.J. (Wim) Schoorlemmer, E-mail: w.j.schoorlemmer@minlnv.nl, Tel: +31 (0)6 48 58 60 53.
Klaas Deen, secretaris. E-mail: klaas.deen@waddenacademie.nl, Tel: +31 (0) 6 144 013 74.
