Vorige week werd er een record temperatuur van 51 graden celsius gemeten in Pakistan. Er sterven mensen door acute hitte stress, in de steden is water tekort om te koelen, in hogere delen zijn overstromingen doordat gletchers versneld smelten, oogsten mislukken en er breken ziektes uit.
Dit is geen scenario, dit gebeurt nu in Pakistan. Daarbij hebben we hier in Nederland op dit moment te maken met een recorddroogte; het droogste voorjaar van de afgelopen dertig jaar. De landbouw ondervindt hier ernstige hinder van. Hier schets ik slechts twee voorbeelden die actueel zijn en die aangeven dat klimaatsverandering niet iets is wat er aan zit te komen, maar iets waar we al middenin zitten.
Effecten klimaatverandering voor vogels
Op aarde zijn de effecten van klimaatverandering het sterkst rond de polen, terwijl het biologische leven in deze streek juist zeer vatbaar is voor veranderingen. Voor veel vogelsoorten is of wordt het huidige broedgebied ongeschikt. Hun broedgebieden naar het noorden verplaatsen is geen optie, want verder noordelijk ligt geen land. Dit zijn problemen die bijvoorbeeld kanoetstrandlopers, drieteenstrandlopers, zilverplevieren, bontbekplevieren, steenlopers, kleine strandlopers en krombekstrandlopers ondervinden. En laten dit nu net soorten zijn die allemaal na de broedtijd samenklonteren in de Waddenzee.
Ecologische kwaliteit Waddenzee
Om deze soorten een steuntje in de rug te geven is het verbeteren van de ecologische kwaliteit van de Waddenzee nu prangender dan ooit. Voor vogels die vanuit de Waddenzee in het voorjaar vertrekken kan een dag eerder vertrekken, of met een grammetje meer vet vertrekken, straks hét verschil gaan maken op de toendra. Bovendien is dit vrijwel de enige locatie waar we iets kunnen doen! In het uitgestrekte noorden is er niets wat je voor deze trekvogels kan doen. In het uiterste zuiden, bijvoorbeeld Mauritanië, zijn geen middelen. Nee, als we iets willen doen voor deze globetrotters, dan moet het in West-Europa gebeuren.
Optimale overlevingskansen
Veel van het werk van Programma naar een Rijke Waddenzee (PRW) haakte hier op in. Immers een Rijke Waddenzee is ook een robuustere Waddenzee. Het zou heel mooi zijn als straks bontbekplevieren extra kunnen opvetten tussen dubbele dijken, dat krombek en kleine strandlopers en masse in het zoute Lauwersmeergebied kunnen foerageren voor vertrek. En dat er meer locaties zijn waar alle wadvogels ongestoord kunnen foerageren en rusten, zodat de overlevingskansen in de Waddenzee optimaal zijn.
Andere aanpak voor klimaatvraagstukken
Maar wat hebben Pakistani, Nederlandse landbouwers en wadvogels nou gemeen? Alle drie kunnen niet afwachten tot er afdoende wetenschappelijke zekerheid is of hun lot daadwerkelijk oorzakelijk gerelateerd is aan klimaatsverandering. Klimaatvraagstukken vergen een andere aanpak, een mix van klassieke wetenschap, expert judgement en stakeholder democratie. Alle tools die we kunnen verzinnen om onzekerheid terug te dringen, maar waarbij we geen overbodige tijd gaan verliezen om snel aan de slag te gaan. De tijd dringt.
