Natuurversterking en beleving hand in hand

vrijdag 30 april 2021

Op 2 april jl. is een broedponton voor Visdieven en Noordse sterns in de haven van Lauwersoog gelegd. Het ponton is ‘Sternstee’ gedoopt en gezamenlijk betaald door het havenbedrijf en Rijkswaterstaat. Om het broedsucces zo groot mogelijk te maken is het oppervlak voorzien van grind, gresbuizen voor beschutting van de vogeljonkies en schelpen voor het nestelen. Het is bovendien zo ingericht dat jonge vogels er niet vanaf kunnen vallen. Door de omringing met water en de schuin oplopende boeg van de Sternstee wordt het vossen en ratten bovendien vrijwel onmogelijk gemaakt om de jonge vogels te bereiken. Naar verluidt hebben de havens van Den Oever en Den Helder belangstelling voor een eigen Sternstee getoond.

De ‘Sternstee’ in de haven van Lauwersoog. Foto door Michiel Firet.

Goed voor de natuur en leuk voor de mensen die de haven bezoeken. Dit temeer doordat de sterns zich op hun geïsoleerde locatie in de haven niet door menselijke aanwezigheid bedreigd zullen voelen. En dus ook hun gebruikelijke aanvalsgedrag in de broedperiode achterwege zullen laten.

Ook onderwaterleven in beeld

We hebben onlangs de adviesbureaus Waardenburg en de Fieldwork Company nog een ander puzzelstukje voor havennatuur laten ontwerpen: de Zie’nsWat. Dat is een onderwaterkooi, met van alles erop en eraan om waterleven aan te trekken: vissen, krabben, garnalen, mosselen, wieren en zo meer. Diverse camera’s houden de kooi in de gaten en projecteren de beelden naar TV-schermen die bezoekers laten zien hoe het er onder water uitziet. Daarmee krijgen onderzoekers er bovendien een mooi monitoringinstrument voor het onderwaterleven bij. Dat tegelijkertijd fungeert om de – mede door klimaatverandering – steeds verder oprukkende exoten in de gaten te houden . En wie weet kunnen de sterns gaan profiteren van de aantrekkingskracht van de Zie’nsWat op visjes. In de haven wordt nog gestudeerd op de financieringsmogelijkheden van dit concept.

Toegevoegde waarde voor de natuur?

Je mag natuurlijk de vraag stellen of de natuur er iets mee opschiet. Dat is, denk ik, wel het geval. Visdief en Noordse stern zijn bedreigde soorten, omdat ze moeilijk broedplekken kunnen vinden waar voldoende vis te vangen is en waar tegelijkertijd de jonkies veilig zijn voor predatie. De Zie’nsWat zal vooral vanwege de genoemde monitorings- en bewakingsfunctie van toegevoegde waarde blijken. Ook het gegeven dat havenbezoekers de natuur kunnen ervaren en daardoor meer gaan waarderen is van belang. Bovendien zijn Sternstee en Zie’nsWat no-regret maatregelen: ze zijn zelf niet natuurverstorend. Je kunt ze, al met al, zien als de nestkastjes van de Waddennatuur.

Tegelijkertijd moeten we niet uit het oog verliezen dat er dieper liggende redenen zijn waarom vogels als Visdief en Noordse stern het zo moeilijk hebben: hun natuurlijke broedlocaties liggen in hoog-dynamische natuur: kwelderranden, zandplaten en eilandjes die steeds opnieuw aangroeien en afslaan. Die zijn, zelfs in de Waddenzee, grotendeels verdwenen. Vooral door bedijkingen en inpolderingen. Laten we maatregelen als Sternstee en Zie’nsWat koesteren, maar niet uit het oog verliezen dat we ook iets kwijt geraakt zijn. Nestkastjes zijn een goed idee, maar kunnen de bomen in het grote bos nu eenmaal niet vervangen.

Meer informatie?

Hein Sas (Strategisch Adviseur bij PRW)
+31 (0)6 53 19 34 95